هر آنچه باید در مورد کلسترول بالا بدانید
کلسترول چیست؟
کلسترول نوعی لیپید است. این ماده مومیمانند مثل چربی است که کبد شما به طور طبیعی آن را تولید میکند. برای تشکیل غشای سلولی، برخی هورمونها و و وجود ویتامین D حیاتی است.
کلسترول در آب حل نمیشود، بنابراین نمیتواند به تنهایی از طریق خون شما عبور کند. برای کمک به انتقال کلسترول، کبد شما لیپوپروتئین تولید میکند.
لیپوپروتئینها ذراتی هستند که از چربی و پروتئین ساخته میشوند. آنها کلسترول و تریگلیسیرید (نوع دیگری از لیپید) را از طریق جریان خون شما حمل میکنند. دو شکل عمده لیپوپروتئین وجود دارد که به لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) میگویند.
اگر خون شما حاوی مقدار زیادی کلسترول LDL (کلسترول منتقل شده توسط لیپوپروتئین با چگالی کم) باشد، به عنوان کلسترول بالا شناخته میشود. در صورت عدم درمان، کلسترول بالا میتواند منجر به بسیاری از مشکلات سلامتی، از جمله حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
کلسترول بالا معمولاً علائمیایجاد نمیکند و به قول معروف علایم آن خاموش است. به همین دلیل مهم است که باید سطح کلسترول خود را به طور منظم بررسی کنید. و بدانید که چه سطح کلسترول برای سن شما توصیه شده است.
کلسترول LDL یا "کلسترول بد"
لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) اغلب "کلسترول بد" نامیده میشود و کار آن این است که کلسترول را به عروق شما میرساند. اگر سطح کلسترول LDL شما خیلی زیاد باشد، میتواند روی دیواره رگهای شما جمع شود.
این تجمع به عنوان پلاک کلسترول نیز شناخته میشود. این پلاک میتواند عروق شما را باریک کند، جریان خون شما را محدود کرده و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. اگر لخته خون شریان قلب یا مغز شما را مسدود کند، میتواند باعث حمله قلبی یا سکته شود.
طبق مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا، بیش از یک سوم بزرگسالان آمریکایی دارای سطح کلسترول LDL بالا هستند.
کلسترول HDL یا "کلسترول خوب"
لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) گاهی اوقات "کلسترول خوب" نامیده میشود. این دسته از کلسترول کمک میکند کلسترول LDL به کبد شما بازگردد تا از بدن شما خارج شود. و باعث میشود تا پلاک کلسترول در عروق شما جمع نشود.
وقتی سطح کلسترول HDL سالم داشته باشید، باعث کاهش خطر لخته شدن خون، بیماریهای قلبی و سکته میشوید.
تریگلیسیرید، نوع متفاوتی از چربی
تریگلیسیرید نوع دیگری از چربی است. آنها با کلسترول متفاوت هستند. در حالی که بدن شما از کلسترول برای ساخت سلولها و برخی هورمونها استفاده میکنند، از تریگلیسیرید به عنوان منبع انرژی استفاده میکند.
وقتی شما کالری بیشتری از آنچه بدنتان میتواند بلافاصله استفاده کند، میخورید، بدن این کالریها را به تریگلیسیرید تبدیل میکند. و سپس تریگلیسیرید را در سلولهای چربی شما ذخیره میکند. همچنین از لیپوپروتئینها برای گردش تری گلیسیرید در جریان خون شما استفاده میکند.
اگر به طور مرتب کالری بیشتری از آنچه بدن میتواند استفاده کند، مصرف کنید، سطح تری گلیسیرید شما بالا میرود. این ممکن است خطر چندین مشکل سلامتی، از جمله بیماریهای قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.
پزشک میتواند برای اندازهگیری سطح تری گلیسیرید و همچنین سطح کلسترول شما از یک آزمایش خون ساده استفاده کند.
بررسی سطح کلسترول
اگر سن شما 20 سال یا بیشتر است، انجمن قلب آمریکا توصیه میکند که سطح کلسترول خود را حداقل هر چهار تا شش سال یک بار بررسی کنید. اگر سابقه کلسترول بالا یا سایر عوامل خطر بیماری قلبی عروقی دارید، ممکن است پزشک شما را تشویق کند که سطح کلسترول خود را در دوره زمانی کوتاهتر آزمایش کنید.
پزشک میتواند از یک صفحه لیپیدی برای اندازه گیری سطح کلسترول کل شما و همچنین میزان کلسترول LDL، کلسترول HDL و تری گلیسیرید استفاده کند. میزان کلسترول کل شما کل مقدار کلسترول موجود در خون است. شامل کلسترول LDL و HDL است.
اگر میزان کلسترول کل یا کلسترول LDL شما خیلی زیاد باشد، پزشک شما را با کلسترول بالا تشخیص میدهد. کلسترول بالا به ویژه هنگامیخطرناک است که سطح LDL شما بسیار زیاد و سطح HDL شما بسیار پایین باشد.
نکات
به چربیهای اشباع شده و ترانس موجود در برچسب مواد غذایی و همچنین قندهای اضافه شده توجه کنید. هرچه کمتر از اینها مصرف کنید، بهتر است. نباید بیش از 10 درصد کالری روزانه شما از طریق چربیهای اشباع یا قندهای اضافی تأمین شود.
نگران نخوردن کلسترول کافی نباشید. بدن شما چه آن را مصرف کنید یا نکنید به اندازه کافی تولید میکند.
چربیهای سالم و اشباع نشده بیشتری بخورید. سعی کنید کره را با روغن زیتون بکر جایگزین کنید، غذاهای گوشتی بدون چربی بخرید و به جای سیبزمینی سرخ شده یا غذاهای میان وعده ای فرآوری شده، مغزها و دانهها را در میان وعده میل کنید.
دستورالعملهای اخیر برای سطح نرمال کلسترول
بدن شما برای عملکرد مناسب به مقداری کلسترول از جمله مقداری LDL نیاز دارد. اما اگر سطح LDL شما خیلی زیاد باشد، میتواند خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی را افزایش دهد.
در سال 2013، کالج قلب شناسان آمریکا (ACC) و انجمن قلب آمریکا (AHA) دستورالعملهای جدیدی را برای درمان کلسترول بالا تهیه کردند.
قبل از این تغییر، پزشکان کلسترول را بر اساس تعداد موجود در نمودار سطح کلسترول کنترل میکردند. پزشک کلسترول کل، کلسترول HDL و کلسترول LDL شما را اندازه گیری میکند. سپس آنها تصمیم میگیرند که آیا دارویی برای کاهش کلسترول بر اساس تعداد شما در مقایسه با شمارههای موجود در نمودار تجویز کنند یا خیر.
طبق دستورالعملهای جدید، علاوه بر سطح کلسترول، توصیههای درمانی سایر عوامل خطر بیماری قلبی را نیز در نظر میگیرند. این عوامل خطر شامل دیابت و خطر تخمینی 10 ساله برای یک رویداد قلبی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی است. بنابراین میزان کلسترول "طبیعی" شما به این بستگی دارد که آیا فاکتورهای خطر دیگری برای بیماری قلبی دارید یا خیر.
این دستورالعملهای جدید توصیه میکنند اگر فاکتورهای خطر بیماری قلبی ندارید، اگر LDL شما بیش از 189 میلیگرم در دسیلیتر باشد، پزشک باید برای شما دارو تجویز کند. برای اینکه بفهمید کلسترول شما چقدر است، با پزشک خود مشورت کنید.
نمودار سطح کلسترول
با تغییراتی که در بالا در دستورالعملهای درمان کلسترول بالا ذکر شد، نمودارهای کلسترول دیگر بهترین روش برای سنجش میزان کنترل سطح کلسترول در بزرگسالان برای پزشکان محسوب نمیشوند.
با این حال، برای متوسط کودک و نوجوان، National National Heart، Mung، and Blood InstituteTrusted Source میزان کلسترول (میلی گرم در دسی لیتر) را به شرح زیر طبقه بندی میکند:
کلسترول LDL |
کلسترول HDL |
کلسترول کل |
|
کمتر از 110 |
بالاتر از 45 |
کمتر از 170 |
قابل قبول |
110-129 |
40-45 |
170-199 |
مرز |
بالاتر از 130 |
- |
200 یا بالاتر |
خیلی بالا |
- |
کمتر از 40 |
- |
پایین |
علائم کلسترول بالا
در بیشتر موارد، کلسترول بالا یک مشکل "بی صدا یا خاموش" است. به طور معمول هیچ علائمیایجاد نمیکند. بسیاری از افراد حتی تا زمانی که دچار عوارض جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی نشوند، حتی نمیدانند که کلسترول بالا دارند.
به همین دلیل غربالگری معمول کلسترول مهم است. اگر سن شما 20 سال یا بیشتر است، از پزشک خود بپرسید که آیا باید به طور معمول غربالگری کلسترول انجام دهید یا خیر.
علل کلسترول بالا
مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی کلسترول، چربیهای اشباع شده و چربیهای ترانس ممکن است خطر ابتلا به کلسترول بالا را افزایش دهد. سایر عوامل سبک زندگی نیز میتوانند در افزایش کلسترول نقش داشته باشند. این عوامل شامل عدم تحرک و سیگار کشیدن است.
ژنتیک شما همچنین میتواند بر احتمال ابتلا به کلسترول بالا تأثیر بگذارد. ژنها از والدین به فرزندان منتقل میشوند. برخی از ژنها به بدن شما دستور میدهند که چگونه کلسترول و چربیها را پردازش کنند. اگر والدین شما کلسترول بالایی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستید.
در موارد نادر، کلسترول بالا ناشی ازهایپرکلسترولمیخانوادگی است. این اختلال ژنتیکی مانع از حذف LDL در بدن شما میشود. طبق موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسانی، بیشتر بزرگسالان مبتلا به این بیماری سطح کلسترول کل بالاتر از 300 میلیگرم در دسی لیتر و میزان LDL بالاتر از 200 میلیگرم در دسیلیتر دارند.
سایر شرایط سلامتی مانند دیابت و کم کاری تیروئید نیز ممکن است خطر ابتلا به کلسترول بالا و عوارض مرتبط با آن را افزایش دهد.
عوامل خطر کلسترول بالا
در صورت ابتلا به کلسترول بالا ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید:
دارای اضافه وزن یا چاقی هستند
یک رژیم غذایی ناسالم را دنبال میکنید
به طور منظم ورزش نمیکنید
محصولات دخانیات مصرف میکنید
سابقه خانوادگی کلسترول بالا دارید
دیابت، بیماری کلیوی یا کم کاری تیروئید دارید
افراد در هر سن، جنس و نژاد میتوانند کلسترول بالا داشته باشند.
عوارض کلسترول بالا
در صورت عدم درمان، کلسترول بالا باعث تجمع پلاک در عروق شما میشود. با گذشت زمان، این پلاک میتواند عروق شما را باریک کند. این وضعیت به عنوان تصلب شرایین شناخته میشود.
تصلب شرایین یک بیماری جدی است. این میتواند جریان خون را از طریق عروق محدود کند. همچنین خطر ابتلا به لختههای خون خطرناک را افزایش میدهد.
تصلب شرایین میتواند منجر به بسیاری از عوارض تهدید کننده زندگی شود، مانند:
سکته
حمله قلبی
آنژین (درد قفسه سینه)
فشار خون بالا
بیماری عروق محیطی
بیماری مزمن کلیوی
کلسترول بالا همچنین میتواند عدم تعادل صفرا ایجاد کند و خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزایش دهد.
نحوه تشخیص کلسترول بالا
برای اندازه گیری سطح کلسترول، پزشک از یک آزمایش خون ساده استفاده میکند. که به عنوان صفحه چربی شناخته میشود. آنها میتوانند از آن برای ارزیابی سطح کلسترول کل، کلسترول LDL، کلسترول HDL و تری گلیسیرید استفاده کنند.
برای انجام این آزمایش، پزشک یا سایر متخصصان بهداشت از شما نمونه خون میگیرند. آنها این نمونه را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه میفرستند. وقتی نتایج آزمایش شما در دسترس قرار گرفت، به شما اطلاع میدهد که سطح کلسترول یا تری گلیسیرید شما بیش از حد بالا است.
برای آماده شدن برای این آزمایش، پزشک ممکن است از شما بخواهد که حداقل 12 ساعت قبل از آزمایش از خوردن و نوشیدن هر چیزی خودداری کنید.
چگونه کلسترول را کاهش دهیم
اگر کلسترول بالایی دارید، پزشک ممکن است تغییر سبک زندگی را برای کاهش آن توصیه کند. به عنوان مثال، آنها ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی، عادات ورزشی یا سایر جنبههای روزمره شما را توصیه کنند. اگر سیگار میکشید، احتمالاً آنها به شما توصیه میکنند که سیگار را ترک کنید.
همچنین ممکن است پزشک برای کاهش سطح کلسترول داروها یا سایر روشهای درمانی را برای شما تجویز کند. در برخی موارد، آنها ممکن است شما را برای مراقبت بیشتر به یک متخصص ارجاع دهند.
کاهش کلسترول از طریق رژیم غذایی
برای کمک به شما در دستیابی و حفظ سطح کلسترول سالم، پزشک ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی شما توصیه کند.
به عنوان مثال، آنها ممکن است به شما توصیه کنند:
مصرف غذاهای حاوی کلسترول، چربیهای اشباع شده و چربیهای ترانس را محدود کنید
منابع کم پروتئین مانند مرغ، ماهی و حبوبات را انتخاب کنید
طیف گستردهای از غذاهای پر فیبر مانند میوهها، سبزیجات و غلات کامل را بخورید
به جای غذاهای سرخ شده، غذاهای پخته، سوخاری، بخارپز، کبابی و بو داده را انتخاب کنید
از خوردن فست فود و غذای بی ارزش خودداری کنید
غذاهایی که سرشار از کلسترول، چربیهای اشباع یا چربیهای ترانس هستند عبارتند از:
گوشت قرمز، گوشت اندام، زرده تخممرغ و محصولات لبنی پرچرب
غذاهای فرآوری شده تهیه شده با کره کاکائو، روغن نخل، یا روغن نارگیل
غذاهای سرخ شده عمیق، مانند چیپس سیب زمینی، حلقههای پیاز، و مرغ سوخاری
برخی از محصولات پخته شده، مانند برخی از کلوچهها و کوکیها
خوردن ماهی و سایر غذاهایی که دارای اسیدهای چرب امگا 3 هستند نیز ممکن است به کاهش سطح LDL کمک کند. به عنوان مثال، ماهی قزلآلا، ماهی خال خالی و شاه ماهی منابع غنی از امگا 3 هستند. گردو، بادام، دانههای کتان آسیاب شده و آووکادو نیز حاوی امگا 3 هستند. سعی کنید غذاهای دیگری را پیدا کنید که ممکن است به کاهش سطح کلسترول شما کمک کنند.
از چه غذاهایی با کلسترول بالا خودداری کنید
کلسترول غذایی در محصولات حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ و لبنیات یافت میشود. برای کمک به درمان کلسترول بالا، پزشک ممکن است شما را تشویق به کاهش مصرف غذاهای حاوی کلسترول بالا کند.
به عنوان مثال، محصولات زیر حاوی مقادیر زیادی کلسترول هستند:
برشهای چرب گوشت قرمز
گوشت کبد(جگر) و سایر اعضای بدن
تخم مرغ، به خصوص زرده
محصولات لبنی پرچرب، مانند پنیر پرچرب، شیر، بستنی و کره
بسته به توصیههای پزشک شما، ممکن است ناچار باشید برخی از این غذاها را به میزان متوسط بخورید.
داروهای کلسترول
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش سطح کلسترول تجویز کند.
استاتینها بیشترین داروهای تجویز شده برای کلسترول بالا هستند. آنها از تولید کلسترول بیشتر در کبد جلوگیری میکنند.
نمونههایی از استاتینها عبارتند از:
آتورواستاتین (لیپیتور)
فلوواستاتین (لسکول)
روزوواستاتین (کرستور)
سیمواستاتین (Zocor)
پزشک همچنین ممکن است داروهای دیگری را برای کلسترول بالا تجویز کند، مانند:
نیاسین
رزینهای اسید صفراوی یا مواد جدا کننده، مانند کلسوالام (Welchol)، کلستیپول (Colestid) یا کلستیرامین (Prevalite)
مهارکنندههای جذب کلسترول، مانند ازتیمایب (Zetia)
چگونه میتوان کلسترول را به طور طبیعی کاهش داد
در برخی موارد، ممکن است بتوانید سطح کلسترول خود را بدون مصرف دارو کاهش دهید. به عنوان مثال، ممکن است داشتن یک رژیم غذایی مغذی، ورزش منظم و پرهیز از استعمال دخانیات کافی باشد.
برخی از افراد همچنین ادعا میکنند که برخی مکملهای گیاهی و غذایی ممکن است به کاهش سطح کلسترول کمک کنند. به عنوان مثال، چنین ادعاهایی در مورد:
سیر
زالزالک
مخمر قرمز برنج
گیاهان مکمل استرول و استنول
سبوس جو دوسر، موجود در بلغور جو دوسر و جو دوسر
پسیلیوم بور، موجود در پوسته دانه پسیلیوم
دانه کتان آسیاب شده
با این حال، سطح شواهد این ادعاها متفاوت است. همچنین، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) هیچ یک از این محصولات را برای درمان کلسترول بالا تأیید نکرده است. برای یادگیری اینکه آیا آنها میتوانند به درمان این بیماری کمک کنند، تحقیقات بیشتری لازم است.
همیشه قبل از مصرف مکملهای گیاهی یا غذایی با پزشک خود مشورت کنید. در بعضی موارد، آنها ممکن است با سایر داروهایی که شما مصرف میکنید تداخل داشته باشند.
چگونه میتوان از کلسترول بالا جلوگیری کرد
عوامل خطر ژنتیکی برای کلسترول بالا قابل کنترل نیست. با این حال، میتوان عوامل سبک زندگی را مدیریت کرد.
برای کاهش خطر ابتلا به کلسترول بالا:
رژیم غذایی مغذی بخورید که دارای کلسترول و چربیهای حیوانی کم و فیبر زیادی باشد.
از مصرف زیاد الکل خودداری کنید.
وزن سالم داشته باشید.
به طور منظم تمرین کن.
سیگار نکشید
همچنین باید به توصیههای پزشک برای غربالگری معمول کلسترول عمل کنید. اگر در معرض خطر کلسترول بالا یا بیماری کرونر قلب هستید، آنها احتمالاً شما را تشویق میکنند تا سطح کلسترول خود را به طور منظم آزمایش کنید.
چشم انداز کلسترول بالا
در صورت عدم درمان، کلسترول بالا میتواند باعث مشکلات جدی سلامتی و حتی مرگ شود. با این حال، درمان میتواند به شما در مدیریت این بیماری کمک کند و در بسیاری از موارد، میتواند به شما کمک کند تا از عوارض جلوگیری کنید.
برای یادگیری اینکه آیا کلسترول بالا دارید، از پزشک خود بخواهید که سطح کلسترول شما را آزمایش کند. اگر آنها شما را با کلسترول بالا تشخیص دادند، از آنها در مورد گزینههای درمانی خود بپرسید.
برای کاهش خطر عوارض ناشی از کلسترول بالا، عادات سبک زندگی سالم را دنبال و برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک را انجام دهید. داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و پرهیز از محصولات دخانیات ممکن است به شما در دستیابی و حفظ سطح کلسترول سالم کمک کند. همچنین میتواند به کاهش خطر ابتلا به کلسترول بالا نیز یاری رساند.